İşitme kaybı, doğuştan veya sonradan olan problemler nedeniyle işitme duyarlılığında meydana gelen azalmadır. İşitme engeli ise, işitme duyarlılığındaki azalmanın bireyde ortaya çıkardığı yetersizlikler durumudur.
İşitme yetersizliği olan bireyler, işitme yoksunluğu nedeniyle öğrenmeye en uygun yaşlarda, konuşma ve dili öğrenme fırsatını kaçırmakta, hem anlama hem de konuşma becerilerinde sorunlar yaşamaktadır. Konuşma ve dil sorunlarına bağlı olarak da bilişsel, motor koordinasyon, duygusal-sosyal, eğitim-öğretim, mesleki ve toplumsal alanlarda güçlük çekmektedirler.
İşitme Kaybı ve Yetersizliğinin Nedenleri Nelerdir?
Genellikle doğumsal işitme kayıpları genetik geçişlerden dolayı oluşmaktadır. Bu durum iç kulağın gelişmemesi, salyangoz denilen bölümün az gelişmesi veya hiç gelişmemesi ile santral sinir merkezine bağlı olarak değişebilmektedir.
Bebeklerde yaşanan işitme kayıpları yine dış veya iç kulak ile santral sinir sistemiyle ilgili olabilmektedir. Dış kulak ve orta kulak problemleri tedavi edilebilen işitme kayıpları arasında konumlandırılmaktadır. İç kulak ve santral işitme merkezlerinde oluşan işitme kayıplarında ise genellikle geri dönüşler bulunamamaktadır.
İşitme engelinde kişiden kişiye farklılık gösteren farklı dereceler bulunmaktadır. Bu anlamda baktığımızda her işitme engelli birbirinden farklıdır. Duyma yetisini kaybeden veya kısmen kaybeden kişilerin işitme engelinden dolayı özel eğitim alması gerekmektedir.
Bebeklerde İşitme Kaybının Oluşumu Nasıl Anlaşılır?
Bebeklerde doğar doğmaz yenidoğan ünitesinde yapılması gereken OAE denilen test ile iç kulağın aktivitesinin yapıldığı bir test mevcuttur. Bu testi başarıyla atlatamayan bebekler kontrol altına alınır ve işitme kaybı saptandıysa işitme kaybı tanısı konulur. Yapılan bu test sonrasında bebekte istenilen başarıya ulaşılmasa da bebekte kesin işitme kaybı var demek için yeterli değildir.
Bu test işlemlerinden sonra bebek ABR-Bear ve EAİ ile testleri yapılarak incelemeye alınır. Yapılan testlerde de başarısız sonuca ulaşıldığında bebekte işitme kaybı olduğu tanısı konulur.
Çocuklarda İşitme Kaybının Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Bebeklerin aksine çocukluk evresinde olan bireylerde testler farklılık göstermektedir. Davranışsal işitme testleri ile çocuğa hafif sesler dinletilerek tepkileri ölçülür. Bu testler esnasında çocuğa oyunlar oynatılarak çocuğun reaksiyonlarını ölçümleyerek işitme kaybına dair bilgi sahibi olunmaktadır.
Bunun dışında yine OAEs ve timpanometre testleri yapılır.
OAEs (oto akustik emisyon) testinde kulağa hoparlör yoluyla ses gönderilir ve salyangoza yerleştirilen seslerde mikrofon yoluyla kaydedilir.
Kulak zarı ve orta kulağın ne kadar çalıştığını test eden timpanometrede ise kulağa hafif hava verilerek içindeki değişimler gözlenir.
Çocuklarda Sonradan İşitme Kaybı Oluşur mu?
Doğuştan olacağı gibi sonradan geçirilen hastalıklarla da işitme kaybı oluşabilir.
Özellikle uzun süren orta kulak iltihabı sonrasında bu durum ortaya çıkabilir. Bu durum konuşma seslerini öğrendiği dönemde çocuğun konuşma gelişimini olumsuz yönde etkiler.
İlkokul ve ortaokul çağındaki çocuklar arasında oluşan kalem, silgi, yiyecek vs. gibi ürünlerin kulağa sokulması sonucunda da kulak zarı zarar görebilir ve işitmede azalma yaşanabilir.
Edinilmiş Dil Bozuklukları Nedir?
Dil kazanıldıktan sonra çoğunlukla ergenlik döneminde ya da yetişkin yaşlarda herhangi bir nedenle dil ve konuşmanın kaybı biçiminde görülür.
Bu bağlamda konuşma, yazı ve/veya diğer sembol sistemlerinin algılanması, anlaşılması, kullanılması boyutlarında dilin biçim bilgisi (morfoloji), söz dizimi (sentaks), anlam bilgisi (semantik), edim bilgisi/kullanım bilgisi (pragmatik) alt sistemlerini kapsayan durumlardır.
